Txerri-izurri klasikoa

1. Zer da?

Txerri-izurri klasikoa gaixotasun infekziosoa da, eta Flaviviridae familiako birus batek (Pestibirus generokoa) eragiten du. Ezaugarri nagusia da lesio hemorragikoak eragiten dituela, eta, oro har, modu akutuetan hilgarria izaten direla. Adin guztietako txerri eta basurdeei eragiten die.

Gaixotasun biriko garrantzitsuenetako bat da, patogenotasun handia eta zabaltzeko ahalmen handia dituena, eta txerri-aziendari eragiten dio, etxekoei zein basatiei.

2. Zeintzuk dira Gaixotzen diren espezieak?

Txerriak eta basurdeak dira TIK birusaren gordailu natural bakarra.

3. Nahitaez aitortu beharreko gaixotasuna da?

Bai, TIKa OIEren (Abereen Osasunerako Mundu Erakundea) Lurreko Animalientzako Osasun Kodean jasotako gaixotasuna da eta EBn eta OIEren gaixotasunen zerrendaren barruan nahitaez aitortu beharra dago.

4. Zer arrisku eragiten dio osasun publikoari?

TIKa ez da ZOONOSIA, eta, beraz, ez dio gizakiari eragiten, eta ez da arriskutsua osasun publikorako.

5. Zein banaketa geografiko du?

TIKa Asiako, Karibeko, Hego Amerikako eta Erdialdeko Amerikako zati handi batean dago, baita Europako eta Afrikako zenbait eremutan ere. Espainian aitortutako azken fokua 2002ko maiatzean gertatu zen.

Gaixotasunak mundu osoan duen agerraldiari buruzko informazio berriagoa eta eguneratuagoa jaso nahi izanez gero, OIEk munduko informazio zoosanitarioari buruz duen datu-basearen interfazea kontsultatu daiteke (WAHIS)

6. Nola transmititzen eta hedatzen da (epidemiologia)?

Txerrien mugimendua gaixotasuna hedatzeko faktore nagusietako bat da, eta transmisio-bideak honako hauek dira:

Zuzenekoak:

• • Animalia osasuntsuen eta etxeko edo basoko animalia infektatuen arteko kontaktu zuzenagatik, ahoko eta sudurreko mukosen bidez.
  • Sexu-transmisioa, infektatutako semenaren bidez.
  • Transmisio transplazentarioa, sortzetikoa.

Zeharkakoak:

• • Kutsatutako pentsuak irensteagatik.
  • Infektatutako animalien jariakinez eta iraizkinez kutsatutako fomiten bidez, hala nola ibilgailuak, oinetakoak, jantziak eta ekipo mediko-kirurgikoa.
  • Larruazalean zeharreko odol-sartzearen bidez.
  • Bektore biologikoen bidezko bide mekanikoa intsektuak eta karraskariak
  • Airez, aireztape behartuaren kasuan, ustiategiak elkarrengandik oso hurbil daudenean.

Honako hauek dira infekzio-iturriak: odola, semena eta animalia gaixo eta hilen ehun, jariakin eta iraizpen guztiak, baita eramaile asintomatikoak ere.

7. Zein dira sintoma klinikoak?

TIKaren sintomatologia hainbat faktoreren arabera aldatzen da: anduiaren birulentzia, egoera immunitarioa eta animaliaren adina.

Gaixotasun honetarako deskribatutako lesio bereizgarriak, oro har, birulentzia handiko anduiekin bakarrik agertzen dira, immunizatu gabeko animalietan eta errazago txerrikumeetan helduetan baino. Hala ere, txerri helduetan honako koadro hauek agertu ohi dira:

Forma oso akutua: gaixotasun- eta heriotza-tasa oso handia da infektatutako animalietan infekzioaren ondorengo lehen 5 egunetan, eta sintomatologia tenperatura igotzera murriztuta dago (41ºC inguru).

Forma akutua:

• 41ºC arteko sukarra anorexiarekin eta letargiarekin.
• Foku anitzeko hiperemia eta larruazaleko lesio hemorragikoak.
• Larruazalaren zianosia, batez ere gorputz-adarrena (belarriak, zakila, isatsa, muturra).
• Idorreria iragankorra, eta beherakoa.
• Okadak (noizbehinka).
• Disnea, eztula.
• Ataxia, paresia eta konbultsioak.
• Lehen sintoma agertu eta 5-15 egunera agertzen da hilkortasuna.

Forma azpiakutua, ez da forma akutua bezain gogorra, txerriek denbora gehiago iraun dezakete bizirik. Hilkortasunak, oro har, ez du txerrien % 30 gainditzen.

Forma kronikoa:

• • Postrazioa, jangale irregularra eta aldizkako pirexia-aldiak, biremiarekin.
  • Atzerapenak hazkundean edo bihurketa-indize txikiak.
  • Pneumonia disnearekin, eztula eta beherakoa
  • Bigarren mailako infekzioek eragindako heriotza.
  • Animalia eramaile asintomatikoak sor daitezke.

Forma transplazentarioa eta sortzetiko iraunkorra: TIKak fetua infektatzen du, eta eragina izango du infektatu zen hardunaldiaren, anduiaren birulentziaren eta immunitate-egoeraren arabera.

Ez da beste seinalerik ageri ez animalian, ez ustiategian. Honako hauek dira TIKak eragiten dituen ondorioak:

• Enbrioiaren edo fetuaren heriotza, fetuaren momifikazioak.

• Fetuaren malformazioak.
• Hilda edo ahul jaiotako txerrikumeak.

• Sortzetiko infekzio iraunkorra, oso larria da osasun mailan, bai eta maila ekonomikoan ere; izan ere, txerrikumeak osasuntsu daudela dirudi, baina biremikoak dira.

Hiltzen ez badira, 9 aste bete ondoren osasun-arazoak izaten hasten dira, hala nola konjuntibitisa, anorexia, atzerapenak hazkundean, aldizkako beherakoak etab.

8. Nola diagnostikatzen da?

Gaixotasuna egiaztatzeko, laborategiko diagnostikoa egin behar da. Animalia horiek bat-batean hiltzen dira; hortaz, maiz diagnostikoa post morten egiten da, honako hauen bidez:

1. Lesioen biopsia eta birusa isolatzea, zelula-lerro egokietan birusaren kultiboa eginez.
2. Proba serologikoak. ELISA, bigarren mailako immunofluoreszentzia (IFI).
3. Mikroskopio elektronikoaren bidezko diagnostikoa.

Mixomatosiaren diagnostiko klinikoa erraz egiten da, gaixotasunak oso lesio adierazgarriak eragiten baititu. Azterketa anatomo-patologikoa egitean, agerian dauden azaleko lesioak ez ezik, linfoadenomegalia, mukosetako edema eta pulmonia-fokuak ere antzematen dira.

9. Nola prebenitzen eta kontrolatzen da?

• Ez dago berariazko tratamendurik.
• Bada birusaren aurkako txerto bat, eta maiz erabiltzen da bi espezieetan.
  • Txerto bizi birkonbinatua: mixomatosia eta untxiaren odoljario birikoa (Nobivac myxo-RHD) konbinatzen ditu. Immunitate egokia izaten da, eta aurkako erreakzioak izateko arriskua txikia.
  • Txerto bizi indargabetu homologatuak. Horien antigenoa mixomatosiaren birusa da. Babes-maila handia izaten dute, baina erreakzioak eragiten dituzte; hau da, gaixotasuna edo sintometako batzuk.
  • Txerto heterologoak. Shope fibromaren birus indargabetua izaten dute, eta immunitate gurutzatua eragiten dute. Eraginkortasun txikia izaten dute, baina ez dute erreakzio gogorrik eragiten.
•  Prebentzioa eta kontrola:
  • Bektoreen kontrola: etxeko untxietan, birusa intsektuek barreiatzen dutenez, eltxoen aurkako babesa oso kontrol‑neurri sanitario garrantzitsua da.
  • Erosi berri diren untxiak koarentenan jartzea.
  • Kaiolak eta kutsatutako animalia batekin kontaktuan egon diren materialak behar bezala desinfektatzea (birusa ez da oso erresistentea ingurumenean eta sentsiblea da ohiko desinfektatzaileekiko).
  • Untxi basatiak ez jartzea etxeko untxiekin batera; izan ere, basatiak infekzioarekiko erresistenteak eta transmisoreak izan daitezke.

Información sobre la PPC- OIE

Información sobre la PPC- MAPA

MANUAL PRÁCTICO DE OPERACIONES EN LA LUCHA CONTRA LA PESTE PORCINA CLÁSICA (PPC)- MAPA

Classical swine fever virus | The Pirbright Institute

El Reglamento (UE) 2016/429 del Parlamento Europeo y del Consejo, de 9 de marzo de 2016, relativo a las enfermedades transmisibles de los animales y por el que se modifican o derogan algunos actos en materia de sanidad animal («Legislación sobre sanidad animal»). La PPC se incluye en el artículo 5 como una de las enfermedades objeto de aplicación del Reglamento.

El Reglamento de Ejecución (UE) 2018/1882 de la Comisión, de 3 de diciembre de 2018 relativo a la aplicación de determinadas normas de prevención y control a categorías de enfermedades enumeradas en la lista y por el que se establece una lista de especies y grupos de especies que suponen un riesgo considerable para la propagación de dicha enfermedad de la lista. La PPC aparece categorizada como A+D+E, siendo por tanto de aplicación medidas inmediatas para su erradicación ante su detección, medidas de prevención durante los movimientos y medidas de vigilancia.

El Reglamento Delegado (UE) 2020/687 de la Comisión, de 17 de diciembre de 2019, por el que se completa el Reglamento (UE) 2016/429 del Parlamento Europeo y del Consejo en lo referente a las normas relativas a la prevención y el control de determinadas enfermedades de la lista.

El Reglamento Delegado (UE) 2020/688 de la Comisión, de 17 de diciembre de 2019, por el que se completa el Reglamento (UE) 2016/429 del Parlamento Europeo y del Consejo en lo referente a los requisitos zoosanitarios para los desplazamientos dentro de la Unión de animales terrestres y de huevos para incubar.

El Reglamento Delegado (UE) 2020/689 de la Comisión, de 17 de diciembre de 2019, por el que se completa el Reglamento (UE) 2016/429 del Parlamento Europeo y del Consejo en lo referente a las normas de vigilancia, los programas de erradicación y el estatus de libre de enfermedad con respecto a determinadas enfermedades de la lista y enfermedades emergentes.

El Reglamento Delegado (UE) 2020/692 de la Comisión, de 30 de enero de 2020, que contempla el Reglamento (UE) 2016/429 del Parlamento Europeo y del Consejo en lo referente a las normas para la entrada en la Unión, y para el desplazamiento y la manipulación tras la entrada, de las partidas de determinados animales, productos reproductivos y productos de origen animal.

El Reglamento de Ejecución (UE) 2020/2002 de la Comisión, de 7 de diciembre de 2020, por el que se establecen normas de desarrollo del Reglamento (UE) 2016/429 del Parlamento Europeo y del Consejo relativas a la notificación a la Unión y al envío de informes a la Unión sobre enfermedades de la lista, al sistema informático de información, así como a los formatos y los procedimientos de presentación y envío de informes relacionados con los programas de vigilancia y erradicación de la Unión y con la solicitud de reconocimiento del estatus de libre de enfermedad.

La ley 8/2003 de sanidad animal.

Real Decreto 599/2011, de 29 de abril, por el que se establecen las bases del plan de vigilancia sanitaria del ganado porcino (actualmente modificado por el programa de vigilancia sanitaria porcina)